يك نمونه كامل بايستی نشانگر كل مزرعه يا باغ باشد . لذا نمونه برداری بايستی به درستی و طبق اصول انجام شود تا دقت آزمايش بالا برود .
نمونه برداری بر اساس نوع پراكنش ريشه و نوع گياه تغيير می كند. برای گياهان زراعی ( يونجه ، گندم ، جو ،ذرت ) عمق 30-0 سانتيمتری كافی ميباشد و برای باغات با توجه به اينكه اكثر ريشهها در عمق 60-30 سانتيمتری فعاليت می كنند بايستی علاوه برعمق 30-0 از عمق 60- 30 و 90-60 سانتيمتری نيز نمونه برداشت شود .
سطح نمونه برداری :
در مزارع از هر 10 هكتار يك نمونه و در باغات به ازای هر 4 هكتار 3 نمونه يكی از عمق 30-0 سانتيمتری و ديگری از عمق 60-30 و 90-60 سانتيمتری بايستی برداشت شود . در صورتی كه كشاورز مايل باشد می توان سطح نمونه برداری را كاهش داديعنی برای مزارع ازهر5 هكتار و برای باغات ازهر 2 هكتارنمونه برداری انجام شود.
روش نمونه برداری در مزارع
نمونه برداری دراين روش بايستی به روش زيگزاگی انجام شود . دراين روش نمونه برداری ، ازيك نقطه وارد زمين شده و به صورت زيگزاگی و تصادفی خاك 6 الی 7 چاله به عمق 30- 0 سانتی متری رابرداشته و باهم مخلوط نمائيد سپس 1 الي 5/1 كيلوگرم را داخل پلاستيك ريخته وكاغذ مشخصات را داخل آن بيندازيد(كاغذ مشخصات شامل : تاريخ نمونه برداری ، عمق نمونه برداری ، نوع كشت ، نام صاحب باغ يا مزرعه ، نام نمونه بردار) ونمونه را به آزمایشگاه زیست باران ارسال نمایید.
نكاتی كه بايستی هنگام نمونه برداری خاك رعايت نمود :
1ـ ازجاهائی كه كوددامی، بقايای فضولات حيوانی وكود شيميائی وجود دارد نبايد نمونه برداری انجام شود.
2ـ از پای ديوارها نبايد نمونه برداری انجام شود.
3ـ هنگام نمونه برداری از بيل زنگ زده يا آغشته به كود دامی وشيميائی نبايستی استفاده كرد. همچنين پلاستيك نمونه برداری بايستی تميز باشد.
4 ـ حتماً برگ مشخصات به طور كامل پر شود وداخل نايلون فريزر انداخته شود وبعد نايلون فريزر حاوی برگه را داخل نايلون نمونه برداری بيندازيد.
5 ـ حتی الامكان نمونه برداری هركشت جداگانه انجام شود (يونجه جدا ، گندم وجو جدا و…)چون نيازهای غذائی اين گياهان متفاوت می باشد.
روش نمونه برداری ازباغات
ازهر قطعه 4 هكتاری 3 الی 4 نقطه انتخاب و از سايه انداز درخت نمونه برداری از دو عمق 30-0 و60-30 ودر صورت لزوم 90-60 انجام شود سپس خاك عمقهای فوق را باهم جداگانه مخلوط ويك نمونه ازعمق 30-0 ويك نمونه از عمق 60-30 ويك نمونه ازعمق 90-60 به آزمايشگاه زیست باران فرستاده شود.
قبل از نمونه برداری 2 سانتی متر از سطح خاك كنارزده شود . اگردرپای درختان كود دامی ريخته باشد پس از تميز كردن خاك اقدام به نمونه برداری گردد.
نمونه برداری باغات بايستی در اواخر زمستان هنگامی كه درختان از خواب بيدار نشده اند انجام شود درصورتی كه نمونه برداری در فصل بهار انجام شود بايستی از آسيب رساندن به ريشه خودداری كرد. نمونه برداری حتماً بايستی از سايه انداز درخت انجام گيرد . به هيچ عنوان نبايد خاك عمق 30-0 با خاك عمق 60- 30 مخلوط شود.
روش نمونه برداری از آب
در کشور ما منابع آب عمدتاً به دو دسته تقسیم می گردند:
۱ ـ آبهای سطحی و روان نظیر رودخانه ، قنات و چشمه.
۲ ـ آبهای زیرزمینی نظیر چاههای سطحی ، نیمه عمیق و عمیق.
برای نمونه برداری از آبهای سطحی و روان یک بطری کاملاً تمیز را از عمق متوسط و از وسط مسیر آب در جائیکه آب وارد زمین مورد نظر شده و مورد استفاده واقع می شود پرکرده و درِ آن را محکم بسته و پس از نوشتن مشخصات آن نظیر نام زارع ، محل چاه ، نوع محصول و … نمونه را (حدود ۲ لیتر آب) به آزمایشگاه زیست باران ارسال نمائید.
برای نمونه برداری از آب چاه ، موتور چاه را روشن نمائید و پس از حدود پانزده دقیقه روشن بودن چاه ، اقدام به نمونه برداری از سر لوله درون یک بطری کاملاً تمیز (حدود ۲ لیتر آب) نموده و پس از نوشتن مشخصات آن ، نمونه را به آزمایشگاه زیست باران ارسال نمائید.
توجه
چنانچه چاه تازه دایر شده باشد قبل از نمونه برداری ، باید موتور چاه حداقل ۲۴ ساعت کار کرده باشد و چنانچه چاه دایر باشد حدود پانزده دقیقه روشن بودن موتور کافی است .
اگر قرار است نمونه مدتی قبل از آزمایش نگهداری شود، برای حداقل کردن تغییرات شوری بهتر است نمونه در یخچال و یا درجه حرارت کمتر از 5 درجه نگهداری شود.